ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΘΕΜΑΤΑ

 

• Όπου γάμος και χαρά, η Βασίλω πρώτη.

• Κυριακή κοντή γιορτή.

• Παρασκευή και Σάββατο, ποτέ άφεγγο δε μένει.

Συναναστροφές

• Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.

• Όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.

• Γι’ αυτό οι Χιώτες πάνε δυο-δυο.

• Αν δε ταιριάζαμε, δεν θα συμπεθεριάζαμε.

• Βρήκε ο γύφτος τη γενιά του κι αναγάλλιασε η καρδιά του.

Ανθρώπινες σχέσεις

• Στους δύο τρίτος δε χωρεί.

• Κάνεις το χωριάτη φίλο; Κράτα και κομμάτι ξύλο.

• Σκόρπισαν σαν του λαγού τα παιδιά.

• Στο μπόι σου βρίσκεις, στη γνώμη σου δε βρίσκεις.

• Συμπεθέροι και κουμπάροι, τον πρώτο χρόνο έχουν τη χάρη.

• Να ζήσει όποιος μ’ έβρισε, να σκάσει όποιος μου το ‘πε.

• Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.

• Σε ξένο φαΐ αλάτι να μη ρίχνεις.

• Ψόφησε το βόδι μας, πάει η κολιγιά μας.

• Του γειτόνου μας ο σκύλος, γείτονας είναι κι εκείνος.

• Ας μ’ αγαπούν οι Επίσκοποι, κι ας με μισούν οι διάκοι.

Απόρριψη

• Δε με θέλεις μιαν οργιά, δε σε θέλω μία τριχιά.

• Μαριγούλα Μαριγώ, κι αν δε με θες, να κι εγώ!

• Από κακή κολοκυθιά, ούτε κολοκυθόσπορο.

Καταπίεση

• Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω.

• Πάντα ξεχνά η πεθερά πως ήτονε και νύφη.

• Αγέρας και γυναίκα δεν κλειδώνονται.

Υπόληψη

• Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει.

• Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.

• Τον κασίδη σαν πεθάνει, χρυσομάλλη θα τον πούνε.

• Κάλλια ‘χω να με βλαστημούν, παρά να με λυπούνται.

Λόγια

• Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.

• Ο Μανώλης, με τα λόγια, χτίζει ανώγια και κατώγια.

• Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει.

• Λόγο είπα, λόγγο δεν έκαψα!

• Η σιωπή είναι χρυσός.

• Πρόβατο που βελάζει χάνει την χαψιά του.

• Ο άμωρος λόγος κι ο κάλπικος παράς μένει στο νοικοκύρη.

• Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά’ το.

• Όποιος δε μιλάει, τον θάφτουν ζωντανό.

• Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλη κουβέντα μην πεις.

• Τα λίγα λόγια ζάχαρη και τα καθόλου μέλι.

• Τα βόδια τα δένουν απ’ τα κέρατα, τον άνθρωπο απ’ το λόγο του.

• Ό,τι κόβει το μαχαίρι γιατρεύεται, ό,τι κόβει η γλώσσα δε γιατρεύεται.

Ασυνεννοησία

• Άλλα λέει η θεια μου κι άλλα ακούν τ’ αυτιά μου.

• Εγώ μιλάω, γαϊδούρια κλάνουνε.

• Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω.

• Από την πόλη έρχομαι και στην κορυφή κανέλα.

• Μαντζουράνα στο κατώφλι, γάιδαρος στα κεραμίδια.

• Όχι Γιάννης, Γιαννάκης

• Άλλα αντ’ άλλα, της Παρασκευής το γάλα.

• Μαζί μιλάμε και χώρια καταλαβαίνουμε.

• Εγώ το λέω στον σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.

Μυστικά

• Και οι τοίχοι έχουν αυτιά.

• Εμακρύναν οι ποδιές σου, σκεπαστήκαν οι πομπές σου.

• Ο βήχας, ο έρωτας και το χρήμα δεν κρύβονται.

• Όποιος κρύβει την αρρώστια του, πάει με δαύτη.

• Όταν ανακατεύεις τα σκατά, βρομάνε.

• Ο κόσμος το ‘χει τούμπανο κι εμείς κρυφό καμάρι.

• Όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος.

Συγχώρεση

• Ασθενής και οδοιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει.

• Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστι αμαρτία.

• Στο χωριό μου το συγγνώμη το λένε μισοχέσι.

Συμβουλές

• Άκουσε γέρου συμβουλή και παιδεμένου γνώση.

• Γέρου πορδή μην ακούς, λόγο ν’ ακούς.

• Γερόντων πάρε τη βουλή κι ανθρώπων μαθημένων, οπού έχουνε πολύ ψωμί κι αλάτι φαγωμένο.

• Μην απελπίζεις άνθρωπο με τη δική σου γνώση, γιατί δεν ξέρεις ο Θεός τι έχει να του δώσει.

Βοήθεια

• Κράτα με να σε κρατώ, ν’ ανεβούμε στο βουνό.

• Γι’ αυτό οι Χιώτες πάνε δυο-δυο.

• Χωρίς κουπιά και άρμενα, Αϊ-Νικόλα βόηθα.

• Μια στενοχώρια που μοιράζεται είναι μισή στενοχώρια.

• Οι τριφτάδες κι ο χυλός ώσπου να σηκωθείς ορθός.

• Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.

• Όσο με βόηθηκε η νύχτα και η αυγή, δε με βόηθηκε μήτε μάνα μήτε αδερφή.

• Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει κανένας άλλος.

• Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις.

• Πρώτη βοήθεια του θεού, δεύτερη του γειτόνου.

• Να λείπαν τα πιπέργια μου, να δω τις μαγειριές σου.

Συμβιβασμός

• Στην αναβροχιά, καλό είν’ και το χαλάζι.

• Απ’ τα ολότελα, καλή και η Παναγιώταινα.

Υποτέλεια

• Σφάξε με, αγά μου, ν’ αγιάσω.

• Έφαγες το κουλούρι σου, κάτω τη μούρη σου.

• Αν δεν γονάτιζε η καμήλα, δεν θα την φορτώνανε.

Προσαρμογή

• Κατά το ζώο και το φόρτωμα.

• Κατά τα σκατά και το φτυάρι.

• Χίλιοι καλοί χωράνε.

• Όποιος μπαίνει στο χορό, χορεύει.

• Όπως μου βαράνε χορεύω.

• Κατά τη λαχάνα και η καζάνα.

• Εμείς οι βλάχοι, όπως λάχει.

• Κατά που μου ψάλλεις, σου κανοναρχώ.

• Ό,τι κάνει ο κόσμος, θα κάνει κι ο Κοσμάς.

• Όποιος αέρας κι αν φυσά, ο μύλος πάντα αλέθει.

• Κατά το νιό και τ’ άρματα.

Αλληλεπίδραση

• Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.

• Κοντά στο βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα.

• Με στραβό σαν κοιμηθείς, το πρωί θ’ αλληθωρίζεις.

Συγκρούσεις

• Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.

• Κάλλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγκανα στ’ αλώνι.

• Όλοι κοιτάζουν τον καβγά και η γριά το μέλι.

• Κι εγώ κακό χερόβολο και συ κακό δεμάτι.

• Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω.

• Ρωμιών καυγάς, Τούρκων χαλβάς.

• Πάντα ξεχνά η πεθερά πως ήτονε και νύφη.

• Οι γύφτοι τα μαλώματα για πανηγύρια τα ‘χουν

• Να σου πει ο παπάς στ’ αυτί κι ο διάκος στο κεφάλι.

• Είπ’ ο ένας το ‘να, ο άλλος τ’ άλλο κι ο παπάς το «Κύριε ελέησον».

• Αν φτύσεις πάνω, φτύνεις τα μούτρα σου κι αν φτύσεις κάτω φτύνεις τα γένεια σου.

Μοναξιά

• Όλοι αντάμα κι ο ψωριάρης χώρια.

• Σαν την καλαμιά στον κάμπο.

• Μοναχός σου μήτε στον παράδεισο.

• Όποιος πηδάει μοναχός του, κανένας δεν τον φτάνει.

Αδικία

• Ο καλός καλό δεν έχει.

• Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.

• Στο γάμο πάει ο γάιδαρος ή για νερό ή για ξύλα.

• Δίχως κέρδη κέρατα, δίχως πομπές κουδούνια.

• Το καλό το σύκο το τρώει η κουρούνα.

• Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρών’ και μαγαρίζουν.

• Εκεί που μας χρωστούσανε, μας πήραν και το βόδι.

• Ο Θεός άλλους έπλασε και άλλους έκλασε.

• Άλλος μαυρομάτα και άλλος τσιμπλομάτα.

• Άβρακος βρακί δεν είχε, το ‘βαλε και χέστηκε.

• Άλλος γαμεί κι άλλος πλερώνει.

• Άλλος σπέρνει και τρυγάει, κι άλλος πίνει και μεθάει.

• Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω.

• Ο Θεός να σε φυλάει απ’ το άδικο και από κακιά γυναίκα.

• Οι πουτάνες κι οι τρελές έχουν τις τύχες τις καλές.

• Τα καλά του Γιάννη θέμε και το Γιάννη δεν τον θέμε.

• Μην παίρνεις δίκιο ορφανού, ούτε τόπο ποταμού.

Δικαιοσύνη

• Ο Θεός αγαπάει τον κλέφτη, αλλά αγαπάει και τον νοικοκύρη.

• Θα γυρίσει ο τροχός, θα χορτάσει κι ο φτωχός.

• Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μοίρα.

Ισότητα

• Αφεντικά και δούλοι, το ίδιο γενήκαμε ούλοι.

• Αν είσαι και παπάς, με την αράδα σου θα πάς.

• Όλοι με χρυσά βελούδα, ποιος τα βόσκει τα γαϊδούρια;

• Κι η μυλωνού τον άντρα της με τους πραματευτάδες.

Καθαριότητα

• Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά.

• Παστρική καλή Θοδώρα, το τσαρούχι μέσ’ την πίτα.

• Τετάρτη και Παρασκευή τα νύχια σου μην κόψεις, την Κυριακή να μη λουσθείς, αν θέλεις να προκόψεις.

Ικανοποίηση

• Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.

• Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά’ το.

Εξαπάτηση

• Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται.

• Πουτάνα με τα κλάματα και κλέφτης με τους όρκους.

• Τα φαινόμενα απατούν.

• Από ‘ξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.

• Κι αλευρωμένος να ‘ναι ο ποντικός, η γάτα τον γνωρίζει.

• Εγέλασές με μια φορά, ανάθεμα σε σένα, εγέλασές με δυο φορές, ανάθεμά μου εμένα.

Δικαιολογίες

• Απορία ψάλτου βηξ.

• Κίνησε ο Οβριός για το παζάρι κι έτυχε να ‘ναι Σάββατο.

• Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.

• Τι έχεις γέρο που χορεύεις; Δε μ’ αφήνουν τα δαιμόνια.

• Ψάλε δεσπότη, με πονεί το δάχτυλο μου.

• Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει.

• Πότε ο Γιάννης δεν μπορεί, πότε ο κώλος τον πονεί.

• Θέλω ν’ αγιάσω κι ο διάβολος δεν μ’ αφήνει.

• Ο τεμπέλης δεν τρώει τα αμύγδαλα για να μην τα σπάσει.

Υπερβολές

• Είπαν τον τρελό να χέσει κι έβγαλε και τ’ άντερά του.

• Βρήκαμε παπά, ας θάψουμε πέντε-έξι.

• Γλυκάθηκε η γριά στο μέλι, θα φάει και το κουβέλι.

• Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.

• Έκαψ’ την καλύβα του να μη τον τρων’ οι ψύλλοι.

• Η κότα σγαρλίζοντας, τα μάτια της θα βγάλει.

• Όλα τα ‘χε η Μαριορή, ο φερετζές της έλειπε.

• Όποιος έχει πολύ πιπέρι, ρίχνει και στα λάχανα.

• Σ’ αγαπώ κυρά να κλάνεις, αλλά μην το παρακάνεις.

• Το πολύ το «Κύριε ελέησον» το βαριέται κι ο παπάς.

• Κάνει σαν τη χήρα στο κρεβάτι.

Εκδίκηση

• Μία σου και μία μου.

• Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος

• Η εκδίκηση είναι ένα φαγητό που τρώγεται κρύο

• Έχει ο καιρός γυρίσματα να πληρωθούν τα πείσματα.

Τιμωρία

• Ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται.

• Πιάστηκε σαν τον ποντικό στη φάκα.

• Όποιο χορτάρι γελάς, στην πόρτα σου φυτρώνει.

• Όποιος σκάβει το λάκκο τ’ αλλουνού, πέφτει ο ίδιος μέσα.

• Δείρ’ τονε για τ’ αβγό, να μην σου πάρ’ την κότα.

• Της φυλακής τα σίδερα είναι για τους λεβέντες.

• Με τα πολλά στη φυλακή και με τα λίγα μέσα.

• Αν κλωτσάς τα γονικά σου, θα το βρεις απ' τα παιδιά σου.

• Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μοίρα.

Φυγή

• Όποιο πρόβατο φεύγει απ’ το μαντρί το τρώει ο λύκος.

• Βαστάτε ποδαράκια μου να μη σας χέσει ο κώλος μου.